Bơm Hút Chân Không Là Gì? A-Z Về Bơm Chân Không
Bơm chân không là gì? Đây là thiết bị được dùng để hút và loại bỏ không khí hoặc các loại khí khác ra khỏi một không gian kín, tạo ra môi trường chân không. Bơm chân không hoạt động dựa trên nguyên lý giảm áp suất xuống thấp hơn áp suất khí quyển, được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất, đóng gói, bảo quản, y tế và nghiên cứu khoa học.
Nội dung chính
1. Bơm chân không là gì?
1.1. Định nghĩa bơm chân không
Bơm chân không (Vacuum Pump) là thiết bị dùng để hút không khí hoặc khí gas ra khỏi một không gian kín; nhằm tạo ra môi trường có áp suất thấp hơn áp suất khí quyển – gọi là môi trường chân không.
- Trong quá trình hoạt động, bơm sẽ liên tục loại bỏ phân tử khí, giúp không gian bên trong thiết bị đạt mức chân không theo yêu cầu kỹ thuật.
- Mức độ chân không có thể từ chân không thô (rough vacuum), chân không trung bình (medium vacuum) cho tới chân không cao (high vacuum), tùy theo loại bơm sử dụng
Bơm Chân Không Khô Becker VARIAIR VTLF 2.500
1.2. Bơm chân không trong tiếng Anh là gì?
Bơm chân không trong tiếng anh là Vacuum Pump. Một số tên gọi của bơm hút chân không phổ biến trong tiếng Anh:
- Oil-sealed vacuum pump (bơm chân không vòng dầu)
- Dry vacuum pump (bơm chân không không dầu)
- Diaphragm vacuum pump (bơm màng)
- Rotary vane vacuum pump (bơm cánh gạt)
- Scroll vacuum pump (bơm xoắn ốc)
- Roots vacuum pump (bơm Roots)
1.3. Phân biệt bơm hút chân không và máy hút chân không
Nhìn chung:
- Bơm hút chân không là thành phần kỹ thuật, dùng cho nhiều ngành công nghiệp, có thể tích hợp trong máy hút hoặc hệ thống lớn.
- Máy hút chân không là thiết bị hoàn chỉnh, thường ứng dụng cho đóng gói thực phẩm hoặc các sản phẩm tiêu dùng.
Phân biệt cụ thể như sau:
| Tiêu chí | Bơm hút chân không | Máy hút chân không |
|---|---|---|
| Tên gọi khác | Vacuum Pump | Vacuum Sealer (thường gọi là máy hút chân không gia dụng/đóng gói) |
| Chức năng chính | Tạo chân không trong hệ thống thiết bị hoặc buồng kín | Hút không khí ra khỏi túi/thực phẩm và hàn kín mép túi |
| Ứng dụng | Phòng thí nghiệm, sản xuất điện tử, y tế, hóa học, công nghiệp | Gia đình, đóng gói thực phẩm, hút chân không công nghiệp nhẹ |
| Khả năng kiểm soát chân không | Linh hoạt, điều chỉnh theo yêu cầu | Mặc định theo thiết kế máy, ít tùy biến hơn |
| Cấu tạo | Động cơ + buồng hút + van + dầu (nếu có) | Bơm hút + thanh hàn nhiệt + nắp buồng (nếu loại công nghiệp) |
2. Cấu tạo bơm chân không
2.1. Cấu tạo chung của bơm hút chân không
Mặc dù có nhiều chủng loại, hầu hết các bơm chân không đều có cấu tạo gồm các bộ phận chính sau:
| Bộ phận | Chức năng |
|---|---|
| Động cơ hút chân không (motor) | Cung cấp lực quay để vận hành cơ cấu hút |
| Buồng bơm (chamber) | Nơi diễn ra quá trình nén, hút và xả khí |
| Cơ cấu tạo chân không | Gồm cánh gạt, màng, rotor hoặc trục vít… tùy loại bơm |
| Cổng hút (inlet) | Nối với thiết bị hoặc hệ thống cần tạo chân không |
| Cổng xả (outlet) | Thoát khí ra ngoài sau khi hút |
| Van một chiều | Ngăn khí quay ngược lại vào hệ thống |
| Bộ lọc/giảm âm (nếu có) | Giảm tiếng ồn và lọc khí trước khi thải ra ngoài |
Bản vẽ cấu tạo bơm hút chân không
2.2. Cấu tạo của bơm chân không dầu, vòng nước và bơm khô
| Thành phần | Cấu tạo bơm chân không dầu | Cấu tạp bơm chân không vòng nước | Cấu tạo bơm chân không khô |
|---|---|---|---|
| Cơ cấu tạo chân không | Cánh gạt quay trong buồng chứa dầu | Rotor quay tạo xoáy trong nước | Màng bơm, trục vít hoặc cánh gạt khô |
| Dung môi hỗ trợ | Dầu chân không | Nước (tuần hoàn hoặc thải) | Không dùng chất lỏng |
| Buồng bơm | Kín, ngập dầu để làm kín và bôi trơn | Buồng chứa nước tạo lực ly tâm | Kín khí, khô hoàn toàn |
| Lọc khí/xả khí | Qua buồng tách dầu + lọc hơi dầu | Xả nước và khí qua cổng xả | Xả trực tiếp, có thể thêm bộ lọc |
| Bảo trì | Thay dầu, vệ sinh lọc dầu định kỳ | Thay nước, vệ sinh đường ống | Ít bảo trì, không có dầu |
| Ưu điểm | Giá tốt, chân không sâu | Bền bỉ, hút khí ẩm tốt | Sạch sẽ, không ô nhiễm, ít bảo trì |
| Nhược điểm | Có hơi dầu, cần bảo dưỡng | Cần nguồn nước, xả thải | Giá cao, không hút tốt khí ẩm |
4. Tác dụng của bơm chân không
4.1. Bơm chân không dùng để làm gì?
Bơm chân không có tác dụng chính là tạo ra môi trường có áp suất thấp hơn áp suất khí quyển, từ đó hỗ trợ cho nhiều quá trình công nghệ và khoa học. Một số tác dụng của bơm chân không điển hình:
- Hút khí, hơi ẩm trong buồng kín để tạo điều kiện xử lý hoặc bảo quản mẫu.
- Tách dung môi, chiết tách hơi trong các phản ứng hóa học hoặc dược phẩm.
- Tạo chân không để nâng, ép, giữ vật thể (vacuum forming, pick-and-place).
- Đóng gói chân không, loại bỏ oxy để kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm.
- Ứng dụng làm lạnh trong tủ lạnh, máy điều hòa (rút chân không trước nạp gas).
- Tạo môi trường giả lập chân không trong nghiên cứu vật liệu, mô phỏng không gian.
4.2. Ứng dụng trong công nghiệp và gia đình
Nhờ khả năng tạo môi trường chân không hiệu quả, bơm chân không được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Cụ thể:
Ứng dụng bơm chân không vòng nước
| Lĩnh vực | Ứng dụng cụ thể |
|---|---|
| Phòng thí nghiệm | Quay bay hơi, sấy thăng hoa, lọc chân không, bảo quản mẫu |
| Công nghiệp thực phẩm | Đóng gói chân không, hút khí trong chế biến, bảo quản lạnh |
| Y tế và dược phẩm | Tiệt trùng, cô đặc dịch thuốc, sản xuất thuốc viên/nang |
| Điện tử – bán dẫn | Lắp ráp linh kiện, đúc nhựa chân không, tạo môi trường sạch |
| Cơ khí – luyện kim | Đúc hút chân không, hàn chân không, xử lý nhiệt |
| Gia đình | Máy hút chân không bảo quản thực phẩm, tủ lạnh, điều hòa |
| Môi trường – xử lý khí | Hút khí độc, thu hồi dung môi, xử lý mùi và lọc khí |
| Nghiên cứu khoa học | Mô phỏng không gian, thí nghiệm vật lý chất rắn, plasma |
5. Nguyên lý hoạt động của bơm chân không
Bơm hút chân không hoạt động dựa trên nguyên lý tạo ra áp suất thấp trong một không gian đóng kín, tạo ra một môi trường chân không để hút và di chuyển chất lỏng hoặc khí từ một vị trí này đến vị trí khác. Dưới đây là nguyên lý hoạt động và cách sử dụng bơm hút chân không:
5.1. Nguyên lý bơm hút chân không
- Hút chân không: Bơm tạo ra một không gian đóng kín trong buồng bơm bằng cách xoay cánh bơm. Trong không gian này, áp suất giảm xuống dưới áp suất môi trường xung quanh, tạo điều kiện hút chân không.
- Hút chất lỏng hoặc khí: Khi áp suất trong buồng bơm thấp hơn áp suất ở môi trường xung quanh, chất lỏng hoặc khí từ môi trường bên ngoài sẽ bị hút vào buồng bơm qua van hút.
- Nén và xả: Sau khi chất lỏng hoặc khí được hút vào buồng bơm, van xả được mở tạo ra áp suất cao hơn để đẩy chất lỏng hoặc khí ra khỏi buồng bơm.
Nguyên lý hoạt động và cách sử dụng bơm hút chân không
5.2. Cách sử dụng bơm hút chân không
- Lắp đặt đúng cách: Lắp đặt ở vị trí phù hợp, tránh những nơi có nguy cơ cháy nổ hoặc môi trường không an toàn.
- Kiểm tra bảo dưỡng định kỳ: Để đảm bảo hiệu suất hoạt động và độ bền của bơm tăng cao.
- Tuân thủ hướng dẫn sử dụng: Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tuân thủ các chỉ dẫn vận hành và an toàn từ nhà sản xuất.
- Sử dụng phù hợp: Chọn loại bơm phù hợp với yêu cầu và môi trường sử dụng, tránh vận hành quá tải hoặc trong điều kiện không phù hợp.
- Bảo vệ môi trường: Hãy chú ý đến việc xả khí hoặc chất lỏng đã qua sử dụng để đảm bảo không gây ô nhiễm cho môi trường.
- Kiểm tra an toàn: Đảm bảo các thiết bị bảo vệ và cảm biến an toàn hoạt động đúng cách để ngăn ngừa sự cố và bảo vệ người sử dụng và môi trường.
6. Các loại bơm chân không phổ biến trên thị trường
6.1. Máy bơm hút chân không công nghiệp
Máy bơm hút chân không công nghiệp là dòng bơm chuyên dụng phục vụ cho các quy trình sản xuất, thí nghiệm và chế biến yêu cầu áp suất chân không cao và hoạt động liên tục. Một số loại phổ biến:
- Busch R5 RA 0160 B – Bơm vòng dầu cánh gạt, hoạt động bền bỉ, độ chân không sâu ~0.1 mbar.
- Becker U 5.201 – Bơm vòng dầu một cấp, hiệu suất cao, lý tưởng cho đóng gói, hút khí liên tục.
- Wonchang WOVP 0120 – Bơm chân không vòng dầu công suất vừa, thiết kế đơn giản, dễ bảo trì.
- Hanchang HC-400 – Dòng bơm vòng dầu công nghiệp, hiệu suất ổn định, dễ lắp đặt.
6.2. Máy bơm nước chân không gia đình
Máy bơm nước chân không gia đình là máy bơm tăng áp có thêm tính năng hút sâu từ giếng khoan hoặc bể chứa đặt thấp. Tuy không tạo ra môi trường chân không tuyệt đối, nhưng cơ chế hút được hỗ trợ bằng nguyên lý áp suất âm. Một số mẫu thường gặp:
- Panasonic GP-129JXK – Bơm tăng áp tự động, có hỗ trợ hút sâu 9m, nhỏ gọn, bền bỉ.
- Hanil PH-255W (Hàn Quốc) – Có chức năng hút chân không trợ lực, dùng tốt với giếng khoan.
- APP BPS-200 – Bơm chân không dân dụng công suất vừa, dùng cho nhà 1-2 tầng.
7. Các thương hiệu bơm hút chân không nổi tiếng
Trên thị trường hiện nay có nhiều thương hiệu bơm chân không đến từ Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ,… với chất lượng và độ tin cậy đã được khẳng định. Dưới đây là những cái tên tiêu biểu:
7.1. Busch (Đức)
Một trong những hãng dẫn đầu toàn cầu về công nghệ chân không.
- Dòng nổi bật: R5, COBRA, PANDA, SECO
- Ưu điểm: Hoạt động bền bỉ, thiết kế tối ưu, độ chân không sâu, bảo trì dễ dàng.
- Ứng dụng: Công nghiệp thực phẩm, dược phẩm, hóa chất, đóng gói, điện tử.
Bơm chân không móng vuốt Busch MINK MV 0060 D
7.2. Becker (Đức)
Chuyên sản xuất bơm chân không không dầu và bơm vòng dầu hiệu suất cao.
- Dòng nổi bật: U 5.201, VT 4.40, KVT 3.100
- Ưu điểm: Êm, tiết kiệm năng lượng, dễ tích hợp hệ thống.
- Ứng dụng: Máy in công nghiệp, đóng gói, thiết bị thí nghiệm, CNC.
Bơm chân không khô Becker VARIAIR VTLF 2.250
7.3. Wonchang (Hàn Quốc)
Thương hiệu được ưa chuộng tại châu Á với chất lượng tốt và chi phí hợp lý.
- Dòng nổi bật: WOVP, WOW, WOD
- Ưu điểm: Thiết kế đơn giản, dễ sửa chữa, giá thành cạnh tranh.
- Ứng dụng: Dây chuyền sản xuất cơ bản, hệ thống hút chân không tổng.
Bơm chân không tăng áp Wonchang BA 2000
7.4. Hanchang (Hàn Quốc)
Chuyên về các dòng bơm vòng dầu công nghiệp và hệ thống hút chân không trung tâm.
- Dòng nổi bật: HC-150, HC-300, HC-500
- Ưu điểm: Hiệu suất ổn định, bảo trì đơn giản, phụ tùng sẵn.
- Ứng dụng: Nhà máy in, sản xuất bao bì, ngành may mặc, nhựa.
Bơm chân không vòng nước 1 cấp Hanchang HWVP-1-2500
7.5. Edwards (Anh)
Thương hiệu cao cấp, chuyên bơm chân không kỹ thuật sâu trong lĩnh vực bán dẫn và thí nghiệm.
- Dòng nổi bật: nES, E2M, RV series, XDS dry pump
- Ưu điểm: Chân không sâu, cực sạch, lý tưởng cho môi trường yêu cầu cao.
- Ứng dụng: Thiết bị phân tích khí, kính hiển vi điện tử, ngành vi điện tử.
Bơm chân không vòng dầu 1 cấp Edwards nES40
7.6. ULVAC (Nhật Bản)
Thương hiệu mạnh trong ngành thiết bị chân không cho phòng thí nghiệm và công nghiệp điện tử.
- Dòng nổi bật: GCD series, VD, DA
- Ưu điểm: Độ bền cao, tiết kiệm điện, vận hành êm.
- Ứng dụng: Máy phủ chân không, ngành OLED, bán dẫn, phòng R&D.
Bơm chân không khô Ulvac DAP-12S
8. Mua bơm chân không uy tín ở đâu?
Để đảm bảo chất lượng và hiệu suất, người dùng nên lựa chọn các đơn vị cung cấp bơm chân không uy tín, có chứng nhận và chính sách bảo hành rõ ràng.
Navatech là đơn vị phân phối bơm chân không chính hãng từ nhiều thương hiệu quốc tế, cam kết sản phẩm mới 100%, đầy đủ chứng từ, bảo hành theo tiêu chuẩn nhà sản xuất.
8.2. Mua online tại một số trang web uy tín
Người dùng cũng có thể đặt mua bơm chân không từ các website chuyên ngành, đáng tin cậy như:
- bomhutchankhong.com – chuyên cung cấp đa dạng mẫu mã, thông số kỹ thuật rõ ràng.
- vinapump.vn – phân phối nhiều loại bơm chân không và phụ kiện, hỗ trợ tư vấn chọn model phù hợp.
9. Câu hỏi thường gặp về bơm chân không
9.1. Bơm chân không có phải là máy bơm nước không?
Không hoàn toàn.
- Bơm chân không là thiết bị tạo môi trường chân không (áp suất thấp hơn áp suất khí quyển) để hút khí hoặc hơi.
- Máy bơm nước là thiết bị chuyên dùng để hút và đẩy nước từ nơi này sang nơi khác.
Tuy nhiên, một số loại bơm nước dân dụng có tích hợp nguyên lý hút chân không để hút được nước từ bể thấp hoặc giếng nông, thường gọi là máy bơm nước có hút chân không.
9.2. Có bao nhiêu loại bơm chân không hiện nay?
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại bơm chân không, nhưng có thể phân loại theo nguyên lý vận hành như sau:
| Loại bơm chân không | Đặc điểm chính |
|---|---|
| Bơm vòng dầu (Rotary vane) | Chân không sâu, cần dầu bôi trơn |
| Bơm màng (Diaphragm) | Không dầu, hút khí sạch |
| Bơm Roots | Tăng cường hiệu suất hút kết hợp |
| Bơm xoắn ốc (Scroll) | Không dầu, hoạt động êm |
| Bơm vòng nước | Dùng nước làm chất làm kín |
| Bơm trục vít (Screw) | Không dầu, hút sâu, ít bảo trì |
Tùy vào ứng dụng cụ thể mà chọn loại bơm phù hợp: phòng thí nghiệm, đóng gói, dược phẩm, chân không công nghiệp,…
9.3. Vì sao bơm chân không không lên nước?
Bơm chân không không có chức năng bơm nước. Nếu bạn đang sử dụng máy bơm nước có hút chân không mà không lên nước, nguyên nhân có thể do:
- Không có nước mồi trong buồng bơm.
- Đường ống hút bị hở, khiến không khí lọt vào.
- Giếng hoặc bể chứa quá sâu, vượt quá khả năng hút của máy.
- Van một chiều bị kẹt, không giữ được nước trong ống hút.
- Cánh bơm bị mòn hoặc kẹt, khiến lực hút yếu.
>> Cần kiểm tra toàn bộ đường ống, vị trí hút, mồi nước và khả năng hút sâu của máy để xử lý.
9.4. Máy bơm chân không có phải mồi nước không?
Tùy vào loại máy:
- Bơm chân không kỹ thuật (dùng trong công nghiệp, hút khí) không cần mồi nước.
- Máy bơm nước dân dụng có hút chân không thì phải mồi nước lần đầu hoặc sau khi tháo lắp, vì nếu buồng bơm không có nước sẽ không tạo được áp suất hút.
>> Một số dòng máy hiện đại tích hợp tính năng tự mồi, giúp người dùng không phải thao tác thủ công, nhưng vẫn cần kiểm tra kỹ hướng dẫn lắp đặt ban đầu.
Qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ bơm chân không là gì, từ cấu tạo, nguyên lý đến tác dụng và các loại phổ biến. Thiết bị này đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực, mang lại hiệu suất và độ bền cao. Hãy liên hệ ngay với Navatech để được tư vấn chọn máy bơm chân không phù hợp nhất cho bạn.
